Dɛ̈tëicëkäŋ akɔ̈ɔ̈n

Akɔ̈ɔ̈n malondït ke gït

Ëmën thiöökë aye dupiööcëmukërɔtëläi tïŋ lɔn ye akɔ̈ɔ̈n län nɔŋ tɛ̈tkäloiröt dït kam läi ëbën pinynhom. Kek athiɛk lëu bï 5 kg waanthok, nyinh akɔ̈ɔ̈n anaŋ athiɛk wär athiɛk nyinh läi ku luony ce rëël piuyiic(läi ku luony ceŋ aɣeer), ku nacɔk alɔn ye rɛ̈cdïtwëëi bɛn dïtbëtɛɛm arëk abä athiɛk guöpde athiɛk akuënciɛl akɔ̈ɔ̈n beric arak na thiärrou, aka nyinh rɛ̈cdïtwëëi abɛ̈ric rou ace athiɛk nyinh akɔ̈ɔ̈n dööt. Bï dɛ̈t mathïn, ka akɔ̈ɔ̈n anɔŋ roŋëpïrälɣer 300 timëtimdä. Nyinh akɔ̈ɔ̈n athöŋ kek nyinh ë raan nuëtcïkeknuɛ̈t ku rɛ̈ɛ̈lden abak alɔŋ nyith. Ŋɛnëroŋpïïr akɔ̈ɔ̈n anaŋic roŋëpïrälɣer gäk apɛi arëk akathöŋ kek nyinh ë raan, wɛ̈t kënë aye nyooth lɔn yen tuööm/rɔ̈m wëlrotamäth. Kajuäc aa ɣok nyuöth të ye akɔ̈n luuïthïn, cimënë dhienëpuöu, piööc, kïït, tuk, biökruɛɛl, muök käŋluɔi, ŋɛric, mëtmët, ŋïnyërot, tɛ̈ktɛ̈k, ku wɛ̈rwël. Aya, aye nyoothdeyin teet lɔn ye akɔ̈n nyuth (cimënë ye raan nyothnyin cin) deet: kënë ë riɛl lëu bï kädäŋ nyooth cin ë path ke cïn jam wälä kë thöŋ kaya. Aye käk ye akɔ̈n luuïthïn kä lueel lɔn ye kek läi näŋ tɛ̈tkäloiröt dit apɛi; ku aye tak aya lɔn ye tɛ̈tkäloiröt akɔ̈ɔ̈n kënë thöŋ kek tɛ̈tkäloiröt recthuëët ku kuatagɔɔk. Ë rin kë ye teet kënë lɔn neŋ akɔ̈ɔ̈n tɛ̈tkäloirötdït apɛi ku ciɛŋ ë baai; aye duyɔ̈ɔ̈p tɛɛr lɔn yen rɛ̈ɛ̈c lajik bï kɔc akɔ̈n yɔɔp bï ka näk kɛm ë path wɛ̈t bï kɔ̈k gua thou ë röt e rin gɛ̈ɛ̈r rot piny. Acï duŋicwël Grïk wäärthɛɛr cɔl Arïthtotle thööt ë lä akɔ̈ɔ̈n e “ län wan läi ëbën tɛ̈tkäloiröt ku naŋ nhom.” Natäda, aye duyɔ̈ɔ̈p akɔ̈n ku dupiööcëmukërɔtëläi lik nyooth lɔn ye thëm ku nyoothdeyin wääc kekë wët ye lueel lɔn ye akɔ̈n tak, ŋiɛ̈cërot ku dɛ̈t e rot ku ŋiny yen ye tak lɔn ŋic yen rot ku cï thöŋ kek raan dä.