Aɣaarnhom

Aɣaarnhom ee kït, walä abiɛɛr arɛɛm nhomic ku yeth. Ee rot looi kuat arɛɛm dhie layut-ku-keeu nhomic, arem-ladekdek ɣet yethic, kek ajuöc aɣaar nhomic ëbɛ̈n. Aɣaarnhom rot looi akölköl ë rëël kam kɔc ku määth ku luɔi rac. Kɔc ye ɣar nhiim apɛi anaŋ tuɛnytëktëk ye cɔl ‘depression’ thoŋ Dïŋlïth. Aɣaarnhom thin-nyɔɔt walä dït aye käjuëc cɔl alooi rot. Aɣaarnhom acï kɔc ŋic käŋ tekic kajuëc. Teŋic dit ku e yen ŋic apɛi aye cɔl Akutaɣaarnhom Kaampamac (International Headache Society).

Aye lueel lɔn ye käjuëc aɣaarnhom bɛ̈i. Käŋ aɣaarnhom bɛ̈i atëkic aya ku akïïk; dhɔ̈r, nyäŋ-rot ë nïn, tɛ̈ktɛ̈k, abaŋ kärɛc wal ye cam bïk miɛtëpuöu bɛ̈i cimënë tap rac, mɔ̈u ku kök…., tuɛnytuɛny mayiël, rëël ë duɔɔtic, juän wum, apëtnhom, cuëk mïïth lir ku piu, ku lec thiëu.

Bï raan ɣarnhom kony kädä? Raan aɣaarnhom abï kony tëbuɔɔth kënë bï aɣaarnhom cök apath ku yïk raan döc, aka aɣaarnhom abï dhiɛl ŋuëën. Döc aɣaarnhom aa wal-arɛɛm nök. Aɣaarnhom ee tök kam këriëc ëbɛ̈n cë kɔc pälgup piny.

Aye lueel lɔn ye abak aloŋ kɔcdït pinynhom ëbɛ̈n ɣarnhom ruönthok aräm. Arem-ladekdek ɣet yethic e rot la looi, ku ee raan 1.6 tïmëtïmdä mät. Tëcït tënë 21.8% raanëbɛ̈n. Arem ladekdek ku mɛt yeth thïn e yen tueŋ, ku buɔɔth arem layutyut ku keeunhomic cök. Raan buɔɔt-ka-bɛ̈t ku thiärŋuan ku bɛ̈t tïmëtïm aye arem cä gɔ̈t ciëën kënë mät.