Tuaany aluranyicɣɔ̈ɔ̈m

Mɛnh nɔŋ run ka 11 ku atuaany ë jɔŋtooc ku acï but yac në rin cî cuɛ̈ny riääk ku kuet pïu në yacic (Agusan del Sur, Philippines)

Tuaany aluranyicɣɔ̈ɔ̈m akölkɔ̈k ayee cɔɔl Jɔŋtooc, tuany anyicɣɔ̈ɔ̈m ku Bilharzia. Yeen aye kɔ̈m aluranyicɣɔ̈ɔ̈m bɛ̈ɛ̈i, ɣɔ̈n ye ke dac dɔm në guɔ̈pyic aye guiër ë lac ku cïïn. Kitëtuaany anɔŋ arɛɛmë yic, yɛ̈nyë riɛm ku laac ë lac nɔŋyiic riɛm. Kɔc cï wɔɔk tëmec alëu bii tuaany ke cuɛ̈ny ku rok riɔ̈ɔ̈k, rol (cuɔ̈k dhieth) ku tuaanykaar alɛ̈ɛ̈c. Tënë mïth, keek aayee tuaany ke yiɛ̈k cuɔ̈k cil ku cuɔ̈k nyïnyë käŋ. Tuaany ee rɔt tɛkpiny tëci mɛnhëraan pïucinawai (fresh water) cï wɔɔk aluur jak. Aluur aaröt luɔ̈nybei tënɔŋ anyichɔ̈ɔ̈m ë pïucinawai cï wɔɔk. Jɔŋtooc adït nhom tenë mïth cieŋ në Bɛ̈icilyiic në rin yee mïth ke pol në pïu cï wɔɔk yiic. Akutë kɔc kɔ̈k yee bilhardhia ke dɔm anɔŋ yiic kɔcëpur, atooc ku kɔc ye pïu rac lööm bi kek ke luui. Yeen ee kuat ë käm ye cɔɔl helminth. Tïït ë tuaany ee rɔt looi të cënë toŋ alur yök në lac ku riɛm yiic. Tïït alëu bë nyuɔɔth aya të yök ë apëntuaamy ye guɔ̈p ke rɔt gël në aluranyicɣɔ̈ɔ̈m në riɛm yic. Kuɛr yenëke tuaany gël anɔŋ juɛ̈r ë ɣän yenëke pïu path yök thïn ku nɛ̈k anyicɣɔ̈ɔ̈m bïk lïk. Wäl yee cɔɔl praziquantil ayee yiɛ̈k kɔc në ruɔ̈n thok abɛ̈n në ɣɔ̈n dït tuaany ke nyin thin. Kenë ayee looi në rin bënëke akutë kɔc cï wɔɔkë Jɔŋtooc dhuɔ̈k nyinpiny, ago thiɛ̈i ë tuaanypiny nyinkur. Pradhikuantil aya, ee wäl ci Akutëjuɛ̈r Dëëm de Pinynhom (WHO) nyooth bënëke kɔc cï wɔɔk yaa dɔɔc. Jɔŋtooc aci raan 210 tïmitïm ɣook në ruɔ̈n 2012 në pinynhom abɛ̈n. Ka cït raan 12, 000 agut 200, 000 ayee thou në ye tuaany kënë ne ruɔ̈n thok abɛn. Tuaany anyicɣɔ̈ɔ̈m ayee dac yök në tiɔm de Apirika, Ethiɛ ku jɔl yaa Amirika Paguot.