Ɣɔɔl

Ɣɔɔl ee kënë arööl ku dhël wëi cït këryɔ̈kyɔ̈k tiɛtic wei pïu bï guɛr thïn, käm, liɛt ku kök kɔc kɔrgup(irritants) rin ye kek ɣalwei aröölic ë riɛl. Ɣɔlwei ee yic diäk; wëi aloŋthïn (jurjur alir), wëi aɣer riɛl bä alir kuɔthwei agɔngɔn kɔ̈u, ku pɛ̈lpɛ̈l yɔ̈kyɔ̈k alir aɣeer riɛl tɛ̈ cï agɔngɔn rot ŋaany, ku jɔl ɣɔɔl ɣëët bei arëk abï jal piŋ. ɣɔɔl ee rot looi ka ŋic raan wälä kuc. Ɣɔɔl ëmën ku mën tënë nïn aye nyoth lɔn yen tuaany. Kämluöök(bacteria) ku Mayiël(viruses) gäk acï yök ariöp dït të ciɛth ye yic alɔŋ wëlërotamäth(evolutionary perspective), rin ye kek raan cɔl aɣɔɔl, ɣɔɔl kënë yen kek thiäi tënë kɔc köc kïc tuany. Aköl kök, ɣɔɔl cï thiäkic eya awuɔɔk dhël alir raanic ku alëu aya bï ya rɔ̈t, dec, tol mäth tap, adhiama(asthma), arɛm këryɔ̈kyɔ̈k, piɛr yɔ̈kyɔ̈k (lung tumor) ku guöp wal cɔl ACE inhibitors, thoŋ Dïŋlïth. Beec(treatment) ee ku bï kë cɔl raan aye ɣɔɔl tääu kɔc nhïïm bï jal yiëk yïlac. Cit cïmënë, kɔ̈ɔ̈c math tap, muöl wal cɔl ACE inhibitors. Wal ɣɔɔl thanypiny cït wäl cɔl Kodeen(codeine) wälä Dextromethorphan abï lac gät raan, kua acï nyuɔɔth aya lɔn cïn kek këdït ye kë lëu. Döc dɛ̈t yen cï kuany ee ku bï raan beec arɛɛm ku abuöt dhël alir wälä yïk raan wal athuɔ̈r tɛm bï jal ɣɔ̈lbei. Rin ye ɣɔɔl kënë guöp tiitic tä ɣɔl raan wei käm ku kä kök raan cɔl adhil tuaany, acï dik bï ɣɔɔl thanypiny tënë raan neŋ ɣalde yic athuɔ̈r.