Kör
Köör ee lɛ̈ndhiethëmïth [mammal] de kuataŋɔu (Felidae). Theem ë thönëköör kɔ̈k dït tënë 250 kg. Ee koolë, köör roor ciëŋ Apirïka Ruëlëpinyliɛɛtic [sub-Saharan] ku Asia-yic. Kɔ̈r aa pïïr në liɛliic ku rupic ŋiec. Ŋuɔ̈tëköör aa thiin tënë thönëköör ku kat awuur në kam ciekic, ku yapden guiir të yap kek läi cath duut.
Köör acë thuum në Apirïka Parutic ku Athia Paguotcuɔlic në run ke biänabuur diääk cï lɔ. Agut ciet run tïm thiäär cëjäl, köör ee yaa lɛ̈idhiethëmïthdït ye aniinë piny dïtbëtɛɛm, 1950 ee kɔc etök, acë yaa ciëŋ në tëdït ë Apirïka-yic, Yurathia-yic jäl Yuropa Pacuɔl agut India ke në Amerika-yic jäl Yukon agut Peru. Ee koolë kör ee macthok awicthum [endangered]. Dït aniinë Apirïka-iyic acë kuur ka cë yaa 30–50% në run 20 në tökërou de rou në ruɔ̈ɔ̈nbuɔt 20. Määr de tëdeceŋdɛn ku taŋtaŋ ke kɔc aaye kek ee kadïït ë diɛɛr.
Köör aaye lac cɔl 'banyëror', ku aa looi ke kïn ë dɛɛtëpiou ku bääny. Kɔ̈r aaye yök në cärëriɛɛl na juëc tënë läi kɔ̈k ëbɛ̈n. Rooric, köör aapïïr run 10–14. Të cï dom, aalëu bë pïïr run 20 ku täkac. Rooric, thönëköör aacie laac pïïr të wär run thiäär. Thönëköör aa ɣɔntok yök ke thar kekë thön kɔ̈k rooric, ku kënë ee pïrden cɔl ciekic. Köör aa wär mecthok aŋou kök ŋiɛc ciëŋ akut. Rual ë kööric anɔŋ ŋuut ke dhien tök, aduurken, ku thönëkör cë dït tök ka rou. Duut ë ŋuutëköör aaye laac lɔ yäp netök. Köör aa läicuet ku mëkuëny. Rïŋcëdhiäth ee juec tënë 50% kacëcuitic.
Köör aa kuin rïŋ ë läi cë tuaany ku läi cï näk në laïcuɛt kɔ̈k. Kek aa gak ke yɔ̈ɔ̈p në cuɔɔr göör nhial ke yuiɛl thïn,rin kënë ayee nyuɔth kela län cï thou tëdä la guop tetok tɔ̈ të thiɔ̈k.