Paankɔc Paguöt Apirïka

Beer ë Paankɔc Paguöt Apirïka

Kärɔ̈ɔ̈m ë Paankɔc Paguöt Apirïka tɔ̈ Apirïka

Paankɔc Paguöt(Cök ciën) Apirïka ee pamac paguötbëtɛɛm Apirïka-yic. Ye anɔŋ akeu alɔŋ paguöt 2,798 km wäryɔu ë Apirïka paguötic alɔŋ Adɛ̈kdiɛt Paguöt Atlantik ku Adɛ̈kdiɛt Indian; alɔŋ parut kekë pamaac nɔŋakeunhom Namibia, Botswana, ku Zimbabwe; ku alɔŋ pabak ku parut-bak kekë Mozambique ku Swaziland; ku ka cë gelciɛl pamac Lesotho. Paguöt Apirïka ee pamac dïtbëtɛɛm Apirïka Paguötic ku ee pamac 25 në dïtëpinyë pïnynhom ku anɔŋ tëcït kɔc tïmëtïm 57 ku tëkac, ye pamac 24 në juecë cinëkɔc pïnynhom. Tëcït 80% ë kɔc Paguöt Apirïka aa wärkuandït Bantu, tekic në kuat kajuɛ̈c, ye jam thook tekic Apirïka, aloŋ dhoŋuan ye kɔc jam miiric [official status]. Ke cë dɔ̈ŋ anoŋic wut dïtbëtɛɛm Apirïka-yic de kɔc European, Indian de Asia ku kuat cï wärkendït liap.

Paguöt Apirïka ee tök kaam pamaac lik Apirïka-yïc ye akëc nɔŋ wëlpinyëriɛl käthɛɛric, ku ye lac kuënykuëny cït ruɔ̈nbuɔt. Tëcit tënë, aabaŋdït ë kɔc col Paguöt Apirïka  aa këckï lëu bë cuet 1994 nhom. Akutguirmiir Kewutic acë tëkëthokthäi [apartheid] täu në ruon 1948 keye lööŋ cë kuat jaal teekthok. Ke ta bär yïc kam thoŋ rot ka akeek buöc ye looirot tënë Akut Apirïka Kewutic ku maluï kɔ̈k maan  tëkëthokthäi  alɔŋthïn ku aɣer pamac, ka nyiey bï teŋ thok lööŋ jɔ̈ɔ̈k e cok ciɛl runthiäär 1980.

Tëɣɔn  1994, ka kuat ku akuutthook ëbɛ̈n aalëu bë kuany në mïïrlockɔc nhomlääu ë pamac, nɔŋic paankɔc de ɣönlööŋ ku pawuut kadhoŋuan. Ka Ɣönëwëu Pinynhom ee Paguöt Apirïka täu keye määcëwëu nhialciɛl ku pamac yam në thathëkäŋjuɛ̈c [industralization]. Määcëwëude ee rou në dïtë Apirïka ku 33 në dïtë pinynhom. Paguöt Apirïka ee dhorou dïte bentot ruonïc Apirïka-yic. Ŋooŋ ku  cïïthöŋnhom acë doŋ ka cï thiai, ka ye cinëkɔc tökëŋuanic luui kïc kɔc luoi ku pïr kor tënë $1.25 akal tök.